Thích Thái Hòa: Thầy Quảng Độ Hết Lòng, Hết Dạ Cho Đạo Pháp

Sau khi Trí Quang Thượng Nhân từ Tu viện Quảng Hương Già Lam Sài Gòn về Tổ đình Từ Đàm-Huế vào năm 2013, tôi Tỷ khưu Thích Thái Hòa, có duyên lành đến đảnh lễ và hầu Thượng nhân tại Phương trượng Tổ đình Từ Đàm-Huế nhiều lần và đã được Thượng nhân thương, dạy bảo cho nhiều điều hữu ích, liên hệ đến các pháp môn tu học, kinh nghiệm làm việc qua các thời kỳ, việc phiên dịch kinh điển, việc hoằng pháp lợi sinh… Những lời dạy của Thượng Nhân vô cùng quý báu, thiết thực và hữu ích. Trong đó có những điều Thượng nhân dạy có liên hệ đến Hòa thượng Thích Quảng Độ, tôi  kính cẩn ghi lại để sách tấn chính mình qua lời dạy của Thượng nhân và dâng lên cúng dường Trưởng lão Hòa thượng Thích Quảng Độ, đệ ngũ Tăng thống GHPGVNTN, nhân ngày Tưởng niệm Chung thất của Người.

Thượng nhân Trí Quang dạy: Trong cuộc đấu tranh 1963, thầy Quảng Độ rất gan dạ, đóng góp sự can đảm vào sự đấu tranh này rất lớn. Thầy Quảng Độ thường ngày sáng sớm từ chùa Giác Minh mang đến chùa Xá Lợi, những bản tin mà thầy dịch từ các báo chí nước ngoài. Những bản tin này được đánh máy, quây Ronio và phát cho phật tử đến chùa Xá Lợi tụng kinh vào những buổi tối. Thầy Quảng Độ đã nhận lời với ban tổ chức, sẵn sàng cầm đầu một đoàn biểu tình, phụ tá thầy Quảng Độ có thầy Chánh Lạc. Dù bị công an cảnh sát ngặn chặn mọi cách, nhưng thầy Quảng Độ đã tìm đủ mọi cách để đến được nơi địa điểm đã quy định, để thực hiện cuộc biểu tình. Thầy Quảng Độ cầm loa phát thanh kêu gọi và điều hành cuộc biểu tình. Loa phóng thanh bị công an cảnh sát đập nát, nhưng thầy Quảng Độ vẫn nói to bằng miệng. Thầy lại bị công an cảnh sát bóp cổ, đánh đá tơi bời, đầu bị téc, máu chảy đầy mặt, nhưng thầy vẫn nói cho quần chúng biết mục đích và ý nghĩa của cuộc biểu tình. Cảnh sát công an bắt thầy Quảng Độ và quần chúng ném lên xe cày, rồi chở đi về An dưỡng địa, nhốt ở trong hàng rào kẽm gai mấy ngày liền. Cuộc biểu tình do thầy Quảng Độ và thầy Chánh Lạc tổ chức bị đàn áp dã man và rất khốc liệt, nhưng rất thành công, vì đã làm cho thế giới biết rõ bộ mặt thật gian ác của chế độ Diệm, đối với Phật giáo qua những bài viết tường trình của các ký giả báo chí ngoại quốc. Vì ngay trong cuộc biểu tình này, một số ký giả ngoại quốc cũng bị hành hung bởi công an cảnh sát. Phải nói rằng, thầy Quảng Độ là một người rất gan dạ. Một vị “Công thần của Phật pháp”.

Thượng nhân kể: “Trong công việc phục hoạt GHPGVNTN, thầy Quảng Độ được thầy Huyền Quang ủy cử đến Già-lam mời tôi đăng lâm Pháp tịch Tăng Thống, trong đại hội bất thường, năm 2003, tại Tu viện Nguyên Thiều, tỉnh Bình Định. Tôi nói: “một tuần sau tôi sẽ trả lời”. Sau một tuần, thầy Quảng Độ đến Già-lam gặp tôi, tôi nói: “Thầy Huyền Quang và thầy Quảng Độ sắp xếp mời tôi đăng lâm pháp tịch Tăng Thống, tôi thấy quý thầy sống và làm việc rất có tình, có lý. Nhưng tôi im lặng lâu quá rồi, bây giờ tôi đứng sau quý thầy để hỗ trợ, các thầy cứ làm, mời thầy Huyền Quang làm Tăng Thống. Công lao đối với Giáo Hội, thầy Huyền Quang xứng đáng trong lúc này. Thượng nhân đã nói như vậy với thầy Quảng Độ”.

Điều này không những sau này, tôi được nghe Thượng nhân kể mà trước đó, chính tôi cũng được nghe Trưởng lão Hòa thượng Thích Huyền Quang kể cho nghe tại Tu viện Nguyên Thiều, Bình Định; và Trưởng lão Hòa thượng Thích Quảng Độ cũng  kể lại điều này cho nghe tại Thanh Minh Thiền Viện Sài Gòn vào năm 2003, khi hai Ngài giao trách nhiệm cho tôi và thầy Hải Tạng, đi tham vấn và thỉnh ý các bậc Tôn đức về việc Tổ chức Đại hội bất thường, để phục hoạt GHPGVNTN và cung thỉnh dự kiến các Ngài đăng lâm pháp tịch trong Hội đồng lưỡng viện GHPGVNTN, trong Đại hội bất thường vào năm 2003, tại Tu viện Nguyên Thiều, tỉnh Bình Định.

Nhiều lần tôi được hầu Trí Quang Thượng Nhân, tại Phương trượng Tổ đình Từ Đàm-Huế, mỗi khi nhắc đến GHPGVNTN, Thượng nhân thường dạy: “Tôi rất thương tâm huyết của thầy Quảng Độ đối với Đạo pháp, đối với Giáo hội. Thầy Quảng Độ đã nói: Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, bây giờ chỉ còn lại như một cột nhà cháy, nhưng tôi vẫn sẵn sàng ôm cột nhà cháy này để chết”.

Thượng nhân nói: Lời nói của thầy Quảng Độ rất “trung kiên và thủy chung”. Tôi hết sức thương quý thầy Quảng Độ, thầy là người hết lòng, hết dạ cho Đạo pháp! Và sau này, tôi mới biết Trí Quang Thượng Nhân đã có lời xưng tán Hòa thượng Thích  Quảng Độ năm chữ “Pháp Vương Trung Lương Kiệt = 法王忠良傑”, trong một bức hoành, rồi cử người mang đến Thanh Minh Thiền Viện, Sài Gòn, để tặng trực tiếp Hòa thượng Thích Quảng Độ.

Cung kính ghi

Tỷ khưu Thích Thái Hòa

Pháp vương trung lương kiệt

Phật giáo thống nhất tăng thống Quảng Độ trưởng lão pháp giám
(Lạc khoản phải)

Như Lai ứng thế nhị lục tứ nhất niên, Pháp khế trưởng lão Trí Quang cúi đầu bái tụng.
(Lạc khoản trái)

Nghĩa:

Đấng kiệt xuất thiện lương một lòng với Phật.

Tăng thống PGTN Trưởng lão Quảng Độ chứng biết cho.
Kẻ có ước hẹn trong dòng pháp, Trưởng lão Trí Quang cúi đầu khen ngợi.