Thánh Đức Tenzin Gyatso, Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 | Ảnh: Kristian Dowling/Getty Images

Ngày 14 tháng 1 năm 2003 | Bởi Thánh Đức Tenzin Gyatso, Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14

Đây là những lúc mà những cảm xúc phá hoại (tiêu cực) như sân giận, sợ hãi và hận thù đang gây ra những vấn đề tàn khốc trên khắp thế giới. Trong khi tin tức hàng ngày đưa ra những lời nhắc nhở nhẫn tâm về sức mạnh phá hoại của những cảm xúc như vậy, vấn đề mà chúng ta cần phải hỏi là, chúng ta có thể làm được gì để khắc phục chúng?

Tất nhiên cảm xúc phiền não đó luôn là một phần của trạng thái con người – nhân loại đã và đang vật lộn với chúng hàng ngàn năm nay. Nhưng tôi tin rằng, chúng ta có một cơ hội giá trị để đạt được tiến bộ trong việc đối phó với chúng, thông qua sự hợp tác giữa tôn giáo và khoa học.

Ghi tâm điều này, từ năm 1987, tôi đã tham gia vào một loạt các cuộc đối thoại liên tục với các nhóm khoa học gia. Được tổ chức bởi Viện Tâm thức và Đời sống, họ đã có các chủ đề từ vật lý lượng tử và vũ trụ học cho đến tâm từ bi và xúc cảm phá hoại. Tôi đã phát hiện ra rằng, mặc dù những phát hiện khoa học cung cấp một sự hiểu biết sâu hơn về các lĩnh vực kiến thức như vũ trụ học, nhưng có vẻ như những lời giải thích của Phật giáo đôi khi có thể cho các nhà khoa học một cách nhìn mới mẻ vào chính lĩnh vực của họ.

Cuộc đối thoại của chúng ta đã mang lại lợi ích không chỉ cho khoa học mà còn cho cả tôn giáo. Mặc dù người Tây Tạng có kiến thức quý báu về thế giới nội tâm nhưng chúng ta lại lạc hậu về mặt vật chất một phần vì thiếu kiến thức khoa học. Giáo lý Phật giáo nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hiểu biết thực tế. Vì vậy, chúng ta nên chú ý đến những gì mà các nhà khoa học hiện đại đã thực sự tìm ra, thông qua thí nghiệm và đo lường, những điều mà họ đã chứng minh là có thật.

Khi các cuộc đối thoại này bắt đầu, rất ít người từ phía Phật giáo trong chúng tôi có mặt, chỉ có bản thân tôi và hai dịch giả. Nhưng gần đây, chúng tôi đã bắt đầu đưa các nghiên cứu khoa học hiện đại vào Tu viện của chúng tôi, và trong cuộc đối thoại khoa học gần đây nhất đã có đến khoảng hai mươi tu sĩ Tây Tạng trong số thính giả. Các mục tiêu của cuộc đối thoại là ở hai cấp độ. Một là ở cấp học thuật, mở rộng kiến thức. Nói chung, khoa học là một công cụ phi thường để hiểu được thế giới vật chất, tạo nên sự  tiến bộ to lớn trong suốt cuộc đời của chúng ta – mặc dù dĩ nhiên vẫn còn rất nhiều điều để khám phá. Nhưng khoa học hiện đại dường như không tiến bộ về kinh nghiệm nội tâm.

… Khoa học, kỹ thuật và sự phát triển vật chất không thể giải quyết được hết các vấn đề của chúng ta. Chúng ta cần phối hợp phát triển vật chất với sự phát triển bên trong của các giá trị nhân văn như lòng từ bi, sự khoan dung, tâm tha thứ, hạnh tri túc và tự kỷ luật. | Thánh Đức Tenzin Gyatso, Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14

Ngược lại, Phật giáo – một tư tưởng Ấn Độ cổ đại – phản ánh một cuộc nghiên cứu sâu rộng vào hoạt động của tâm thức. Qua nhiều thế kỷ, nhiều người đã thực hiện cái điều mà chúng ta có thể gọi là thí nghiệm trong lĩnh vực này, và đã có những trải nghiệm đáng kể – thậm chí phi thường – như là kết quả thực hành dựa trên kiến thức của họ. Vì vậy, việc thảo luận nhiều hơn và nghiên cứu chung giữa các nhà khoa học và các học giả Phật giáo về khía cạnh học thuật có thể hữu ích cho việc mở rộng kiến thức của con người.

Ở một mức độ khác, nếu mục đích của nhân loại là sinh tồn thì hạnh phúc và sự an lạc nội tâm là điều rất quan trọng. Nếu không, cuộc sống của con cái chúng ta và thế hệ con cái của chúng có thể sẽ không vui, tuyệt vọng và ngắn ngủi. Trận thảm họa ngày 11 tháng 9 năm 2001 đã chứng minh rằng công nghệ hiện đại và trí thông minh con người do hận thù đưa đường có thể dẫn tới sự hủy diệt khủng khiếp. Sự phát triển vật chất chắc chắn đóng góp cho hạnh phúc – ở một mức độ nào đó – và một cuộc sống thoải mái. Nhưng ngần ấy là không đủ. Để đạt được mức độ hạnh phúc sâu sắc hơn, chúng ta không thể bỏ qua sự phát triển bên trong nội tâm của mình. Tôi cảm thấy rằng – chẳng hạn như – ý thức của chúng ta về các giá trị cơ bản của con người đã không theo kịp với những phát triển mới mẻ hùng mạnh về khả năng vật chất của chúng ta.

Vì lý do đó, tôi đã khuyến khích các nhà khoa học nên nghiên cứu về các hành giả tâm linh thượng thủ Tây Tạng, xem những điều ảnh hưởng của việc thực hành tâm linh của họ có thể có lợi cho người khác, ngoài phạm vi tôn giáo hay không. Một cách tiếp cận sẽ là trông cậy sự giúp đỡ của các nhà khoa học trong việc cố gắng  làm cho những hoạt động của phương pháp nội tâm được rõ ràng. Điểm quan trọng ở đây là để tăng thêm sự hiểu biết của chúng ta về thế giới của tâm trí, của ý thức và cảm xúc của chúng ta.

Các thí nghiệm đã được thực hiện cho thấy rằng, một số hành giả có thể đạt được một trạng thái an lạc trong tâm hồn, ngay cả khi phải đối mặt với những tình huống phiền toái. Kết quả cho thấy những người như vậy sẽ hạnh phúc hơn, ít nhạy cảm với những cảm xúc phá hoại, và hòa đồng hơn với xúc cảm của người khác. Những phương pháp này không chỉ hữu ích, mà còn rẻ tiền: quý vị không cần mua bất cứ thứ gì hay sản xuất cái gì trong nhà máy, cũng không cần thuốc uống hoặc thuốc tiêm.

Câu hỏi tiếp theo là làm thế nào để chúng ta chia sẻ những kết quả có lợi này với những người không phải là Phật tử. Điều này không liên quan đến Phật giáo hay bất kỳ truyền thống tôn giáo nào khác – chỉ đơn giản là vấn đề cố gắng làm rõ tiềm năng của tâm thức con người. Mọi người dù giàu hay nghèo, có học vấn hay không, đều có tiềm năng để có cuộc sống bình an, có ý nghĩa. Chúng ta phải khám phá làm thế nào ta có thể đạt được một cuộc sống như vậy. Trong quá trình thăm dò, rõ ràng là hầu hết các phiền não được kích thích không phải do các nguyên nhân bên ngoài mà bởi các sự kiện bên trong như sự nảy sinh của cảm xúc phiền não. Thuốc giải độc tốt nhất cho những nguồn gây rối này sẽ thông qua việc đẩy mạnh khả năng của chúng ta để tự giải quyết những cảm xúc này. Cuối cùng chúng ta cần phải phát triển ý thức cho mình cách và phương tiện để vượt qua cảm xúc tiêu cực, phiền toái của chúng ta.

Các phương pháp tâm linh thì có sẵn, nhưng chúng ta phải làm cho quần chúng có thể chấp nhận chúng, vì họ thường không có khuynh hướng về tâm linh. Chỉ khi nào chúng ta có thể làm được điều đó thì các phương pháp này sẽ có hiệu quả cao nhất. Điều này rất quan trọng bởi vì khoa học, kỹ thuật và sự phát triển vật chất không thể giải quyết được hết các vấn đề của chúng ta. Chúng ta cần phối hợp phát triển vật chất với sự phát triển bên trong của các giá trị nhân văn như lòng từ bi, sự khoan dung, tâm tha thứ, hạnh tri túc và tự kỷ luật.

___________________________________

A Collaboration Between
Science and Religion

January 14, 2003 | By His Holiness Tenzin Gyatso, the 14th Dalai Lama

These are times when destructive emotions like anger, fear and hatred are giving rise to devastating problems throughout the world. While the daily news offers grim reminders of the destructive power of such emotions, the question we must ask is, what can we do to overcome them?

Of course such disturbing emotions have always been part of the human condition – humanity has been grappling with them for thousands of years. But I believe we have a valuable opportunity to make progress in dealing with them, through a collaboration between religion and science.

With this in mind, I have, since 1987, engaged in an ongoing series of dialogues with groups of scientists. Organized by the Mind & Life Institute, they have been on topics ranging from quantum physics and cosmology to compassion and destructive emotions. I have found that while scientific findings offer a deeper understanding of such fields of knowledge as cosmology, it seems that Buddhist explanations can sometimes give scientists a new way to look at their own field.

Our dialogue has provided benefits not just for science, but also for religion. Though Tibetans have valuable knowledge about the internal world, we have been materially backward partly because of a lack of scientific knowledge. Buddhist teachings stress the importance of understanding reality. Therefore, we should pay attention to what modern scientists have actually found through experiment and through measurement the things they have proved to be reality.

At the beginning of these dialogues there were very few of us from the Buddhist side at first just myself and two translators. But recently, we have started to introduce modern science studies in our monasteries, and at our most recent science dialogue there were twenty or so Tibetan monks in the audience.The goals of the dialogue are on two levels. One is at the academic level, the expansion of knowledge. Generally speaking science has been an extraordinary tool for understanding the material world, making vast progress in our lifetime though of course there are still many things to explore. But modern science does not seem to be as advanced regarding internal experiences.

In contrast, Buddhism, an ancient Indian thought, reflects a deep investigation into the workings of the mind. Over the centuries many people have carried out what we might call experiments in this field and have had significant, even extraordinary, experiences as a result of practices based on their knowledge. Therefore, more discussion and joint study between scientists and Buddhists scholars on the academic level could be useful for the expansion of human knowledge.

On another level, if humanity is to survive, happiness and inner peace are crucial. Otherwise the lives of our children and their children are likely to be unhappy, desperate and short. The tragedy of 11th September 2001 demonstrated that modern technology and human intelligence guided by hatred can lead to immense destruction. Material development certainly contributes towards happiness – to some extent – and a comfortableway of life. But this is not sufficient. To achieve a deeper level of happiness we cannot neglect our inner development. I feel, for example, that our sense of fundamental human values has not kept pace with powerful new developments in our material abilities.

For that reason I have been encouraging scientists to examine advanced Tibetan spiritual practitioners, to see what effects of their spiritual practice might be of benefit to others, outside the religious context. One approach would be to take the help of scientists in trying to make the workings of these inner methods clear. The important point here is to increase our understanding of the world of the mind, of consciousness, and of our emotions.

Experiments have already been carried out that show some practitioners can achieve a state of inner peace, even when facing disturbing circumstances. The results show such people to be happier, less susceptible to destructive emotions, and more attuned to the feelings of others. These methods are not just useful, but cheap: you don’t need to buy anything or make anything in a factory. You don’t need a drug or an injection.

The next question is how are we to share these beneficial results with people beyond those who happen to be Buddhists. This does not concern Buddhism as such or any other religious tradition – it is simply a matter of trying to make clear the potential of the human mind. Everybody, whether rich or poor, educated or uneducated, has the potential to lead a peaceful, meaningful life. We must explore as faras we can how that can be brought about.

In the course of that exploration, it will become obvious that most disturbances are stimulated not by external causes but by such internal events as the arising of disturbing emotions. The best antidote to these sources of disruption will come about through enhancing our ability to handle these emotions ourselves. Eventually we need to develop an awareness that provides the ways and means to overcome negative, disturbing emotions ourselves.

The spiritual methods are available, but we must make these acceptable to the mass who may not be spiritually inclined. Only if we can do that will these methods have the widest of effect. This is important because science, technology, and material development cannot solve all our problems. We need to combine our material development with the inner development of such human values as compassion,tolerance, forgiveness, contentment and self-discipline.