
“THE FIRST CURE FOR ILLUSION IS DESPAIR” – Philip Elliot Slater (1927-2013), nhà văn và nhà xã hội học người Mỹ.
“Liệu pháp hàng đầu cho bệnh ảo tưởng chính là sự tuyệt vọng”.
Một lần nữa, tôi lại ghi lên status câu nói thời danh của ông, sau rất nhiều lần nhắc nhở trong quá khứ, vì đó chính là phương châm (motto) hoạt động tuyệt đối của Hành tinh Titanic.
Chỉ có nói thật về một thực tế phũ phàng và không cách nào tránh thoát mới làm cho con người bớt hoang tưởng, bớt mơ mộng, thoát khỏi cơn nghiện và phải hoàn toàn suy nghĩ lại về cách sống của mình – cho dù đó là thời điểm cuối cùng trước khi đón chờ số phận phải đến. Đòn nặng nhất cũng chính là phương pháp hiệu lực nhất. Thương cho roi cho vọt là như vậy. Và tôi chỉ hy vọng có như vậy thôi. Đó là HOPE đến từ DESPAIR – HOPELESSNESS.
Nhưng để nhận ra được tình trạng cuối cùng ấy, con người sẽ phải quằn quại, trả giá và đau đớn ở mức tột độ nhất. Sẽ còn rất lâu để tất cả 7,5 tỷ người cùng chứng kiến và giác ngộ về định mệnh cuối cùng dành cho tất cả – sau khi đã bị cám dỗ, ủng hộ và theo đuổi con đường của sự chết, dù là thể chế chính trị hay ngay cả hệ thống tôn giáo. Chúng ta chọn giết chết thiên nhiên để phục vụ cho các mưu đồ tham sân si của cái tôi con người. Chúng ta chọn thờ phường các thần tượng vật chất do sự ác dựng lên, và phớt lờ vẻ đẹp đang tỏa ra từ vũ trụ vạn vật như bản chất thật của nó từ lúc được Tạo Dựng. Chúng ta quyết tâm bước khỏi Vườn Địa Đàng để kiêu ngạo dựng lên thiên đàng hạ giới riêng cho loài người, với đủ đầy mọi điều kiện xa xỉ, tiện nghi thừa mứa và thỏa sức bộc lộ cái tôi của mình. Chúng ta không cần Thượng Đế – hay nói cách khác, đã giết chết Ông Trời – Lòng Trời bằng chính chọn lựa trong tâm hồn của chúng ta để đi theo một hệ thống của sự ác.
Mọi thứ đang được phơi bày ra, đặc biệt trong đại dịch nCoV, lúc tất cả được chứng kiến những biểu hiện rõ nét nhất của cơn bệnh hoạn tâm hồn.
Một vị giáo sư lý luận tầm cỡ lộ ra tất cả mọi góc đen tối trong đời sống sinh hoạt cao cấp của ông.
Một anh trùm giới showbiz không thể chịu đựng được cảnh nằm ngủ không có máy lạnh và buồn tẻ của khu vực cách li dịch bệnh.
Các bạn trẻ nhà giàu bất chấp tất cả để phải đi du lịch, tìm cách tiêu xài và hưởng thụ đồng tiền do cha mẹ của họ thu gom từ hệ thống quyền lực được chính họ dựng lên.
Một vài giáo hội tôn giáo tự kiêu và cho rằng mình còn hơn cả vị Thiên Chúa của họ, sẵn sàng nhảy khỏi nóc Đền Thờ để hy vọng có kẻ sẽ cứu và nâng đỡ họ khỏi bị thương tích.
Một nhà cầm quyền bịt miệng các vị bác sĩ cảnh báo dịch bệnh ngay từ lúc khởi phát, để rồi sau đó nếm mùi đau khổ vì kinh tế sụp đổ và hàng triệu người nhiễm bệnh.
Một chính phủ được xem là dân chủ và tự do, vẫn tiếp tục dối trá về tình hình lây nhiễm dịch bệnh và xem đồng tiền còn quan trọng hơn cả sinh mạng của dân chúng.
Một tổ chức chăm sóc sức khỏe cho loài người trên toàn cầu vẫn coi thường mọi biểu hiện của chủng virus mới xuất hiện, thậm chí còn đốc thúc và khuyên cứ tiếp tục đi du lịch, mua sắm và ăn uống như mọi khi.
Vâng, tất cả chỉ là những biểu hiện rõ nét nhất của cái gọi là sự kiêu ngạo và tham lam của loài động vật homo sapiens mà thôi. Con người vẫn sẽ tiếp tục đua tranh để thu gom tiền bạc – hàng hóa, tàn phá thiên nhiên, chà đạp lẫn nhau, nhân danh các giá trị nghe có vẻ lý tưởng và cao quý như tăng trưởng kinh tế, dân chủ – tự do, văn minh tiến bộ, xây dựng lối sống nhân bản… để rồi giết chết và tuyệt diệt mọi sự sống trên hành tinh này.
Con người sẽ không thể tỉnh giấc mộng – cho đến giây phút cuối cùng của cuộc đời, khi họ phải chứng kiến sự sụp đổ và phù vân của những thứ vật chất mà họ đã cố công xây dựng và theo đuổi cả cuộc đời.
Đã có những dấu hiệu cảnh báo rất nặng nề – từ sốc nhiệt, cháy rừng, băng tan, dịch bệnh…, nhưng chẳng có ai chịu quan tâm và sám hối – từ quan chức cho đến dân đen, từ giáo sĩ cho đến giáo dân. Tất cả đều nối đuôi nhau chạy đua trong một vòng xoáy của tiền bạc, quan hệ tài chính, phát triển cơ sở hạ tầng, làm giàu, tăng thu nhập… vân vân và mây mây. Họ cứ nghĩ mình ở trên Trời, không có giới hạn nào để ngưng được tham vọng vô biên, và xem mình là một vị Chúa tể trong phạm vi lĩnh vực đang hoạt động. Tất cả cứ nghĩ rằng, người khác làm được thì ta cũng có thể làm được. Tất cả cho rằng mình có quyền để làm như vậy, một cách đương nhiên – bằng chính luật do cá nhân họ đề ra.
Ai đó nói rằng bộ não con người cũng giống hệt động vật, chỉ có thể phản ứng và đối phó trên phương vi chủng loài với các tác động trực tiếp trong ngắn hạn mà thôi. Họ đưa ra ví dụ của con ếch bị luộc chín trong nồi nước đun sôi dần dần – và con ếch cho đến lúc chết vẫn cảm thấy ấm cúng và sung sướng như được đi spa.
Nhưng tôi thấy rằng thậm chí tầm mức của vấn đề này còn đang trở nên tệ hơn nữa. Ví dụ như, ngay cả với một mối đe dọa trực tiếp và đầy nguy hiểm như đại dịch nCoV, tất cả các quốc gia trên toàn cầu vẫn không thể đương đầu nổi. Dù chứng kiến Vũ Hán vỡ trận, người dân Trung Quốc thê thảm trong các clip chia sẻ trên mạng, tôi vẫn chứng kiến các lớp người da trắng phương Tây tỏ ra cố lì, phớt tỉnh đi du lịch, không đeo khẩu trang, và chẳng quan tâm gì đến sức khỏe cộng đồng. Có lẽ họ đã sống quá lâu trong một xã hội yên bình, sung sướng hưởng thụ một nền văn minh vật chất được đảm bảo, luôn nghĩ rằng mình sẽ được bảo vệ tuyệt đối trước bất cứ mối đe dọa nào? Tình trạng của họ cũng như con ếch trong nồi nước sôi lên dần dần.
Tôi đã chẳng từng dự báo rằng nếu muốn chống dịch nCoV, thì phải làm y hệt như Trung Quốc sao, tức là toàn dân phải có tinh thần cảnh giác cao nhất, phải có các biện pháp cách li và phong tỏa nghiêm ngặt nhất, phải có những quy định phòng thủ và đe dọa phạt nặng các vi phạm đến an ninh sức khỏe cộng đồng.
Tôi đã chẳng phân tích rằng, với lòng tham tăng trưởng kinh tế, chuyện đóng cửa biên giới, cắt những đường bay khi dịch bùng phát, là chuyện không tưởng sao? Ngay cả Mỹ hay Châu Âu cũng không thể làm được. Họ chưa tỉnh giấc và chưa bị tác động thì cứ nghĩ rằng mình không sao cả. Chỉ có tiền là quan trọng nhất. Tiền bạc về nghĩa đen là chỗ dơ bẩn và dễ bám nhiều vi khuẩn, nhưng về nghĩa bóng, thì chính là động lực khiến cả thế giới này dính chặt vào nhau như một hệ thống không có khả năng đề kháng trước bất cứ hiểm họa nào.
Tôi đã chẳng cảnh cáo rằng, chớ có nghe theo bất cứ thuyết âm mưu nào nói rằng nCoV là một vũ khí sinh học được tung ra để phục vụ mưu đồ chính trị. Cả Trung Quốc, Nga và Mỹ đều có những câu chuyện làm chiều lòng fan của họ – những con cừu theo lề trái và lề phải, thích nghe theo quan điểm và ý thức hệ chính trị. Ồ, nếu CIA hay Do Thái hay KGB hay tình báo Hoa Nam mà có biết các plot (âm mưu) này từ trước, thì bây giờ, Mỹ, Israel, hay Nga đã chẳng dính phốt virus nặng nề, phải hoảng hốt đóng cửa nhà để lo chuyện đối phó với chủng virus này. Nếu có thật virus là một vũ khí sinh học theo lời đồn đoán, thì có lẽ toàn cầu chẳng bị lây lan theo kiểu vô lo và vô tư như thế. Vâng, thật đáng kinh tởm cho đầu óc của loài người. Bằng các câu chuyện thêu dệt như thế, chúng ta vẫn tiếp tục ru ngủ mọi người trước sự thật rằng, virus là một mối đe dọa đột biến của thiên nhiên và sẽ tấn công tất cả mọi miếng thịt người trước mặt chúng, cho dù là cánh tả hay cánh hữu, cộng sản hay tư bản, kẻ giàu hay người nghèo, trẻ hay già, ở Việt Nam hay ở Mỹ.
Giờ đây, Mỹ đang hướng tới mốc dự báo hàng triệu người nhiễm bệnh, Australia đang chuẩn bị tình huống khẩn cấp cho một triệu người nhập viện cùng một lúc, Italy lo sợ nói rằng tình huống còn tệ hại và phức tạp hơn cả một quả bomb bị kích nổ, Pháp đang được dự đoán sẽ vượt cả Iran, và Trung Quốc tiếp tục đóng cửa với toàn thế giới vì lo bị tái nhiễm.
Khi người ta tỉnh giấc mộng vàng son, thì hóa ra mọi sự đã quá trễ rồi. Điều đó cũng tương tự như cuộc khủng hoảng đột biến khí hậu. Tất cả đã quá trễ. Nhưng người ta vẫn tiếp tục tung ra các lý thuyết kinh tế và công nghệ để hòng che mắt con người. Người ta vẫn chụp mũ và châm biếm bất cứ ai nói thẳng và nói thật. Người ta vẫn cố ủng hộ cho một góc nào đó của hệ thống kinh tế – là nguyên nhân gây ra vấn đề nghiêm trọng nhất. Họ vẫn cho là còn sửa chữa được, còn tăng trưởng được, còn làm giàu được, còn ăn chơi, nhảy múa, mua sắm, đi du lịch và sung sướng hưởng thụ được.
Ôi chao, đến khi nào tất cả sẽ TUYỆT VỌNG đây? Khi nào tất cả các MỐI HY VỌNG vào tiền bạc, hàng hóa, công nghệ, xe cộ, tiện nghi, văn hóa tiêu dùng, sự kiêu ngạo tôn giáo… sẽ bị dập tắt đây? Khi nào con người sẽ quay đầu trên bể khổ do chính mình tạo ra? Khi nào con người sẽ nhận ra rằng, chẳng có Thượng Đế nào có thể cứu vớt họ được, trên chính vũng bùn do họ tạo ra và bị sa lầy vào đó, ngoại trừ việc tự mình gột rửa và bước ra khỏi tình trạng thê thảm đó – bằng các lời dạy của nhiều nền tôn giáo từ nghìn xưa?
Mọi sự đã quá trễ, nhưng chính việc sám hối sẽ làm cho con người chết đi trong chiều kích “mang tính người nhất” và có thể xứng đáng được tái sinh trong niềm hy vọng vào sự sống vĩnh hằng và hoàn hảo vốn có của toàn thể vũ trụ này.
Tôi kết thúc bài viết này bằng lời cầu nguyện thời danh của Thánh Francis thành Assisi – vị Thánh bảo trợ cho Sự sống Môi trường:
“Poichè, così è
Dando, che si riceve;
Perdonando, che sì è perdonati;
Morendo, che si risuscita a Vita eterna.”
“Bởi vì, có như thế,
thì khi cho đi, là lúc người ta lãnh nhận,
khi thứ tha, thì được tha thứ;
khi chết đi, thì sẽ sống lại tới tự sống đời đời”
Đâu là NIỀM HY VỌNG đích thực, và đâu là SỰ TUYỆT VỌNG phải có?
Nguồn: Hành Tinh Titanic